Las Trece Rosas (De Dertien Rozen) is de gezamenlijke naam die in Spanje gegeven werd aan dertien jonge vrouwen die aan het eind van de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) opgepakt werden door het Franco-bewind, ter dood veroordeeld en geëxecuteerd. De jonge vrouwen zouden antifascistische pamfletten uitgedeeld hebben net vóór de inname door Franco van de Spaanse hoofdstad Madrid. Hoewel dit helemaal niet vaststaat, werden ze op 3 augustus 1939 achter gesloten deuren ter dood veroordeeld en twee dagen later geëxecuteerd. Een aantal onder hen waren actief lid van de Verenigde Socialistische Jongeren. In februari 1940 werd nog een veertiende jonge vrouw uit deze middens geëxecuteerd.
Ze waren tussen de zestien en 29 jaar. In die tijd lag de meerderjarigheid voor vrouwen op 23 jaar waardoor negen onder hen minderjarig waren. De fascistische rechters riepen echter de Ley de Responsabilidades Políticas in (de wet op politieke verantwoordelijkheid) die maakte dat de lat op veertien jaar gelegd werd.
De jonge vrouwen vroegen om samen met andere terdoodveroordeelden geëxecuteerd te worden maar dat werd hen geweigerd. Ze verdeelden hun bezittingen onder de andere vrouwelijke gevangenen en vonden de moed en de waardigheid om zich te wassen, op te maken en hun mooiste kleren aan te trekken. Ze troostten hun huilende medegevangenen met de woorden dat ze gelukkig waren te sterven voor een juiste zaak. Toen de beulen ze kwamen halen, riepen ze alle dertien: “Viva la República” (“Leve de Republiek”) die gewelddadig door Franco, met de hulp van Hitler en Mussolini, omvergeworpen was.
In 2007 werd hun leven en dood door de Spaanse cineast Emilio Martínez-Lázaro verfilmd. Een jaar eerder maakten Verónici Vigil en José Mará Almela een documentaire over deze vrouwen, “Que mi nombre no se borre de la historia” (“Dat mijn naam niet uit de geschiedenis zou gewist worden”). Op het Madrileense kerkhof La Almudena werd een herinneringsplaat aangebracht. In tal van Spaanse steden en gemeenten werden na de dictatuur straten en pleinen naar de dertien jonge vrouwen genoemd, zoals onlangs nog in Burlada (Navarra).
De dertien vrouwen zijn vandaag in Spanje een sterk symbool van antifascisme, in het bijzonder (maar zeker niet uitsluitend) in de vrouwen- en jongerenbewegingen: Carmen Barrero AguadoMartina Barroso García, Blanca Brisac Vázquez, Pilar Bueno Ibáñez, Julia Conesa Conesa, Adelina García Casillas, Elena Gil Olaya, Virtudes González García, Ana López Gallego, Joaquina López Laffite, Dionisia Manzanero Salas, Victoria Muñoz García y Luisa Rodríguez de la Fuente en (geëxecuteerd in 1940) Antonia Torre Yela.
Opdat hun namen nooit uit de geschiedenis zouden gewist worden.
Foto: https://www.flickr.com/photos/zoidberg72/5187457065/in/photolist-8Up5fV
Inhuldiging Plaza de las Trece Rosas, Burlada (Navarra): https://www.youtube.com/watch?v=83f80AO23xE