Geloof Francken, VB, Doorbraak en PALNWS niet: Kerstmis blijft wel degelijk bestaan.
Fake news en factcheckers
Feiten zijn geduchte wapens in de strijd tegen extreemrechts. In welk land en in welke variant deze in wezen antidemocratische en anti-humanitaire stroming vandaag ook de kop opsteekt, hebben haar woordvoerders het steevast aan de stok met academici en journalisten. Dat hoeft niet te verbazen als je politiek leeft van samenzweringstheorieën (zoals de omvolkingstheorie), demagogie en leugens.
Voor dat laatste kwam begin deze 21ste eeuw een begrip over de grote plas aanwaaien: fake news. Een variant op dit begrip werd in januari 2017 gelanceerd door Kellyanne Conway, spindoctor en medewerkster van de toenmalige Amerikaanse president Donald Trump: “alternatieve feiten”.
Media voelden zich genoodzaakt dat nepnieuws te doorprikken. Voornamelijk maar niet uitsluitend op sociale media neemt het immers als het ware massaal mensen bij de neus. Soms op een perfide, geraffineerde manier. Soms op groteske wijze. In alle gevallen ondergraaft nepnieuws uiteraard elke vorm van ernstige berichtgeving of duiding. Een vast weerkerend element van dat fake news is overigens dat de “mainstreammedia”, vaak afgekort als “msm”, “links” of “marxistisch” zouden geïnspireerd of gedomineerd zijn. Het is een oud en steeds weerkerend voorbeeld van hoe nepnieuws een samenzweringstheorie dient.
Het electorale succes van extreemrechts in een aantal landen en de cruciale rol van post-truth politics in zijn communicatie maakte overigens dat ook andere politieke partijen zich meer gingen toeleggen op het opwekken van emoties bij het publiek dan op objectieve feiten. Denk aan Jan Jambon die als minister van binnenlandse zaken in maart 2016, na de terroristische aanslagen op de luchthaven van Zaventem en metrostation Maalbeek, in een interview met De Standaard verklaarde dat “een aanzienlijk deel van de moslimgemeenschap danste naar aanleiding van de aanslagen”.
Met de factchecker riepen media zelfs een nieuwe functie in leven. Een persoon (of team) dat zich erop toelegt vals nieuws van echt nieuws te onderscheiden, met andere woorden: lange leve de feiten. Maar daarmee stellen factcheckers zich, net als hun collega-journalisten en academici, ook bloot aan de complottheorie dat ze allen onder één marxistisch hoedje spelen. We serveren u hieronder een recent voorbeeld.
Schaarbeweging Francken – Vlaams Belang
Dat factchecken een doorn is in het oog van extreemrechts, werd zeer onlangs nog eens aangetoond door een reactie van Tom Vandendriessche, sinds de zomer van 2019 Europees parlementslid voor Vlaams Belang en voordien onder andere voorzitter van het Brugse NJSV (Nationalistisch Jongstudentenverbond) en van het Gentse KVHV (Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond). De extreemrechtse politicus haalde uit naar de factchecker van dienst van het weekblad Knack, Karin Eeckhout. Aanleiding was een voornemen van de Maltese Europees commissaris voor gelijkheid Helena Dalli om in een ontwerp van handleiding voor meer inclusief taalgebruik de traditionele kerstgroeten te schrappen en het te hebben over “the holiday season”. Het document waarin ze dat voorstelde, trok ze inmiddels terug. Dat ze daarmee “kerst wilde afschaffen” vond de factchecker een brug te ver: “Van een verbod op de term ‘kerstmis’ is hier geen sprake, het gaat om ‘guidelines’ gevolgd door mogelijke alternatieven”. Niet zonder schroom concludeerde ze: “eerder onwaar”.
Francken
De valse claim dat Eurocommissaris “kerst wilde afschaffen” kwam niet alleen van Vlaams Belang. Gewezen N-VA-staatssecretaris Theo Francken schreef op zijn blog dat dat de groenen “met hun ergerlijke woke-agenda of naïeve migratie-agenda” doelpunten scoren “zonder supporters in de tribune”. En dan komt het: “Of hoe moet je een EU-actieplan voor de afschaffing van kerstmis of de opening van hotelopvang voor asielzoekers interpreteren?” Nota bene. Helena Dalli is in haar land lid van de sociaaldemocratische Labour Party (Partit Laburista).
Het stuk van Francken wordt overgenomen door twee extreemrechtsemedia: PalNWS (het vroegere Sceptr, zeg maar ’t Pallieterke online) en het onvermijdelijke Doorbraak.
Nadat de Knack-factchecker de puntjes op de i zette, haalt Vandendriessche snoeihard uit: “Linkse activisten vermomd als factcheckers krijgen zo een monopolie op de waarheid, waarmee ze de publieke opinie manipuleren en zelf ronduit fake news verspreiden”. Verderop: “Het doel blijkt eerder linkse oppositie te voeren”. Het fulmineren gaat nog even door: “Zogezegd onafhankelijke factcheckers trachtten een Ministerie van Waarheid te zijn, terwijl het louter vermomde linkse oppositie is”. Ja hoor, de extreemrechtse politicus wentelt zich na de rechtzetting in de rol van slachtoffer van censuur en verdediger van de “vrije meningsuiting”: “Wij zullen censuur blijven bestrijden en de vrije meningsuiting verdedigen”. Een nieuwe factcheck zou uiteraard aantonen dat er hier van geen censuur of beknotting van de vrije meningsuiting sprake is.
Heel even zien we aan de hand van dit triest voorbeeld welke de contouren kunnen worden van “Samen een meerderheid”, de wens van VB en tal van N-VA’ers om in 2024 samen een Vlaamse regering te vormen. Daarom besluiten we op deze kerstdag met twee boodschappen voor onze lezers. Ten eerste we kunnen dit soort fake news of alternatieve feiten best gewoon “leugens” blijven noemen. Ten tweede: kerstmis wordt niet afgeschaft en wij wensen u – heel inclusief – prettige feestdagen.
Lees: de factcheck in kwestie van Knack