Waartoe een Twittergesprek op 15 mei 2022, waarin ik zelf niet deelnam toe kan leiden.
Het was een korte discussie tussen @vanranstmarc, sinds de coronacrisis bekend viroloog en @SamvanRooy1, die wegens al te ranzig werd buiten gekeild door de Nederlandse islamofoob Geert Wilders[1].
Aanleiding was de dodelijke raid die een jonge Amerikaanse racist pleegde in Buffalo, NY en die 10 doden kostte. De schutter liet een manifest achter, waaruit blijkt dat hij vreesde voor een omvolking.
Marc Van Ranst twitterde het volgende:
Het woord “omvolking” werkte op Van Rooy als een wespensteek. Hij verwees naar zijn open brief van 4 december 2020 aan Joël De Ceulaer op Doorbraak.be, getiteld: “Omvolking is harde realiteit”[2], volgens eigen zeggen een niet-academisch houding maar een artikel voor mensen die zich wél (sic) willen informeren en een integere discussie willen voeren.
Van Rooy nodige Van Ranst uit dit stuk te lezen hetgeen Van Ranst afwees met de boutade: Je kan veel vragen, maar niet dat ik Doorbraak lees. Ik heb ook mijn grenzen. Van Rooy spartelde nog wat met de klassieke verdediging dat Van Ranst geen tegenargumenten heeft en dat hij wat de open brief betreft er geen speld tussen krijgt.
Ik heb evenmin als Marc Van Ranst veel zin om Doorbraak.be te lezen, meestal ken ik de standpunten van de auteurs wel en hoef ik ze niet tot in detail tot mij te nemen. Maar toch, het mag dan al geen enkele zin hebben om met extreemrechts in discussie te gaan, je kan wel hun opinies en open brieven lezen en deze schrijfsels ontmaskeren als zijnde extreemrechtse complottheorieën, geïnspireerd door een anti-migratiepolitiek en islamofobe haatsprekerij.
De omvolkingstheorie komt de jongste tijd regelmatig in het nieuws maar is niet nieuw. Het circuleert al jaren onder extreemrechts. Onder andere de neonazistische massamoordenaars Anders Behring Breivik (Utoya, Noorwegen) en Brenton Tarrant (Christchurch, Nieuw-Zeeland) gingen Payton Gendron (Buffalo, NY) al voor met hun door de omvolkingstheorie geïnspireerde aanslagen.
Uiteindelijk ben ik met dat ontmaskeren in het vooruitzicht, gezwicht. Ik heb er wel mijn tijd voor genomen. Ik heb het stuk van Rooy gelezen en ben tot de volgende bevindingen en commentaren gekomen.
Methodologie
Eerst heb ik uiteraard het stuk van Rooy gelezen om mij een eerste beeld te vormen. Vervolgens heb ik mijn “ontvolkingsgeheugen” opgefrist en aangevuld met stellingen waar ik niet genoeg van wist om een zo adequaat mogelijk artikel te schrijven. Of dat ook is gelukt moet de lezer beoordelen.
Ook de geschiedenis en de geopolitieke context van het begrip “omvolking/umvolkung” heb ik nader maar toch redelijk summier bestudeerd. Waarom summier? Het is niet mijn bedoeling om een geschiedenisboek te schrijven maar een artikel over de ontvolkingstheorie die binnen het Vlaams Belang en delen van de N-VA veel aanhang kent en dan hoofdzakelijk wat er in de open brief van Rooy wordt beweerd. Ik heb mijn korte studie over dit onderwerp beperkt tot die (hoofd)punten die belangrijk zijn voor dit opstel.
Je hoef dezer dagen gelukkig geen uren meer in bibliotheken te slijten, het internet heeft de bibliotheek voor een deel vervangen. Je vindt er zowel de extreemrechtse argumenten vóór als argumenten tegen de omvolkingstheorie.
Ik heb me dus eerst een beetje moeten inlezen, want weten wat het is, waar het vandaan komt is uiteraard niet voldoende. Na het inlezen en digitale notities maken ben ik teruggegaan naar de open brief van Rooy, deze keer om het min of meer te onderwerpen aan close reading, om zoveel als mogelijk te kunnen weerleggen, maar ook om hem op bepaalde punten gelijk te kunnen geven moest ik die punten vinden.
Technisch; begrippen en letterlijke citaten typ ik in cursief, namen die voor het eerst vermeld worden typ ik in Vet. Aan het einde komt een, zij het, summiere conclusie, want veel valt er niet te besluiten.
Omvolking. ¿Que?
Ik kan alvast beginnen met te stellen dat ik mij wel wil informeren en een integere discussie wil voeren, maar dat de open brief bitter weinig informatie bevat. Het is eerder een tirade tegen De Morgen en Joël de Ceulaer.
De term “omvolking” is in feite een germanisme en kent zijn oorsprong in nazi-Duitsland. De inval van het leger van het Derde Rijk in Polen op 1 september 1939 als gevolg van het Molotov-Ribbentroppact waarbij Polen werd opgedeeld door Hitler en Stalin, was het begin van het uitwerken van het Generalplan Ost, een geheim plan van de nazi’s om grote delen van Midden- en Oost-Europa in te lijven en te germaniseren om Lebensraum te creëren voor het Duitse volk. Het inheemse, meestal Slavische volk diende voor dat doel vernietigd of verdreven te worden om door Umvolkung plaats te maken voor etnisch zuivere Duitsers.
Het concept Lebensraum is van sociaal-darwinistische oorsprong en werd door de NSDAP gretig omarmd en overgoten met de pseudowetenschappelijke rassenbiologie die resulteerde in het begrip rassisch minderwertig hetgeen dan weer een voorwendsel was voor de uitroeiing van Joden, Slavische bevolking, Roma en Sinti.
De idee van Germanisierung des Ostraumes is nog vóór de naziperiode ontstaan in de Weimarrepubliek onder de benaming Ostforschung. Het zou in de context van dit artikel echter te ver leiden om hier uitgebreider op in te gaan.
Tot daar in het kort waar het idee vandaan komt.
We maken een grote sprong in de tijd om vast te stellen dat de hele theorie heden ten dage in een omgekeerd perspectief wordt gebruikt, of moet ik zeggen misbruikt, door mensen die, voorzichtig uitgedrukt, niet vies zijn van enig complot-denken en extreemrechtse sympathieën.
Grondlegger van de moderne omvolkingstheorie is de Franse schrijver Renaud Camus. In 2010 schreef hij Le Grand Remplacement (De Grote Vervanging), een extreemrechtse complottheorie die stelt dat met steun van, of zelfs georganiseerd door een politieke elite om de bevolking van Frankrijk en de rest van West-Europa te vervangen door een bevolking uit voornamelijk Noord-Afrika en Sub-Sahara-Afrika. De omgekeerde nazi-Umvolkung dus.
De inkt van het boek was nog niet droog of de theorie werd al gretig opgevist door o.a. de Franse identitaire beweging, een extreemrechts, islamofoob georiënteerd groupuscule waartegen het Vlaamse Schild & Vrienden zich graag aanschurkt.
Het was de Franse extreemrechtse presidentskandidaat Éric Zemmour die de term in de belangstelling bracht met het oog op de presidentsverkiezingen waar hij uiteindelijk geen enkele rol van betekenis speelde. De partij van Zemmour heeft de naam Reconquête, een verwijzing naar de herovering van Zuid-West-Europa op de Moren in de 8ste eeuw die ook gepaard ging met Jodenvervolging.
Als het in Parijs regent dan druppelt het in Brussel, en ja hoor, je kon er donder op zeggen dat er ook in ons land sujetten zouden zijn die zich het omvolkingsdiscours eigen zouden maken.
Waar anders dan bij het Vlaams Belang zitten die mensen die zwaar lijden aan het conspiratief syndroom. Met name Filip De Winter schreef zijn eigen Grand Remplacement met het boek “Omvolking, de grote vervanging”. Hij schreef dit samen met Renaud Camus. Dus, niet alleen de titel werd deels gekopieerd, hij haalde de schrijver van het origineel er ook bij. Toch redelijk wat geestelijke armoede bij het VB.
Partijgenoot van FDW, Sam Van Rooy heeft de omvolkingsmicrobe uiteraard ook te pakken en met een open brief als antwoord op een column van 28 november 2020 uit de serie Uitkijkpost van Joël De Ceulaer waarin deze het redelijk zou vinden moest Van Rooy – samen met Dries VanLangenhove, Filip De Winter en Carrera Neefs – zich zouden terugtrekken uit de partij (Vlaams Belang dus) maakt hij deze infectie dan ook duidelijk.
En daar gaat het dus over, de open brief.
De open brief
Sam Van Rooy ziet er, althans voor sommigen, niet alleen uit als “de ideale schoonzoon”, hij is beleefd, ook dat. Hij begint zijn open brief met Beste Joël De Ceulaer. De mandatarissen van het VB zijn over het algemeen beschaafder in de omgang dan de meeste van hun kiezers, toch als die omgang openbaar is. Maar dit ter zijde.
Van Rooy opent zijn betoog met een verwijzing naar een twee uur durend diepgaand debat ……. over de vrije meningsuiting bij de Debatclub in oktober 2017, waarbij zij beiden niet fundamenteel van mening verschilden. Het schandalige gebrek aan islamkitiek en dat er in de mainstream media een probleem is met politiek correct eenheidsdenken waren twee punten van overeenstemming.
Blijkbaar vindt Van Rooy het merkwaardig dat er iemand niet met hem van mening verschilt over sommige onderwerpen. Het is niet omdat iemand extreemrechts is dat men het over alles oneens moet zijn. Het is uiteraard zo dat er voor het VB nooit genoeg islamkritiek zal zijn.
Verder gaat het over de bakken kritiek die De Ceulaer kreeg wegens zijn interviews met De Winter, Van Langenhove en de vader van Dries, Wim Van Rooy, ooit woordvoerder van de Vlaamse Pegida-beweging. Daarna werden er geen extreemrechtse politici meer geïnterviewd door De Ceulaer die nu weer veilig binnen de ideologische bandbreedte blijft die de Vlaamse mainstream media al zo lang afbakenen.
Als voorstander van het cordon médiatiqie vind ik die kritiek trouwens terecht. Als je een VB-er interviewt dan geef je hem/haar een forum om hun abjecte Weltanschauung rond te strooien. In de column Uitkijkpost van Joël De Ceulaer figureert van Rooy naar eigen zeggen wel eens, maar een de eer om door de senior writer te worden geïnterviewd heeft hij helaas nog niet gehad. Op zo een Brief aan… heeft Van Rooy eens gereageerd. Die bewuste brief aan de voorzitter van het VB, Tom Van Grieken, ging onder andere over de uitspraak van deze laatste Een kat die wordt geboren in een viswinkel, is daarom nog geen vis.
Er volgt een semantisch spelletje omdat, aldus Van Rooy, De Ceulaer bewust het woordje daarom heeft weggelaten en dat het weglaten van dat voornaamwoordelijk bijwoord de betekenis van dat citaat compleet verandert. Mijn taalgevoel zei dat er iets niet klopte, en inderdaad, het woord “daarom” is geen voornaamwoordelijk bijwoord, maar een gewoon redengevend bijwoord.
Voor de duidelijkheid citeer ik de hele zin over het woordje “daarom”. Mét het voornaamwoordelijk bijwoord ‘daarom’ laat het immers de opening voor eenieder met migratieachtergrond die voldoende geïntegreerd en dus Vlaming onder de Vlamingen is. Zónder ‘daarom’ impliceert het citaat echter dat wij in geen enkel geval iemand met migratieroots als Vlaming zouden aanvaarden. Wat aantoonbare onzin is.
Van Rooy wil dus in feite zeggen dat sommige katten die in een viswinkel geboren worden daarom toch vis kunnen zijn.
Semantisch gezwets van de bovenste plank
Ook nog dit, door datzelfde onvolledige citaat beschuldigde De Ceulaer het VB van racisme en deed hij aan racificatie, een neologisme dat door de Nederlandse filosoof Paul Cliteur wordt gedefinieerd als het tot een rassenkwestie maken wat daar in feite niets mee te maken heeft.
Van Rooy haalt zijn wijsheden alleen bij geestesgenoten, want Cliteur is sinds 2015 verbonden aan de Nederlandse partij Forum voor Democratie van Thierry Baudet. Het woord racificatie is niets anders dan een verzinsel om racisme te minimaliseren en te vergoelijken.
En dan, bijna in de helft van de open brief komt “omvolking” eindelijk ter sprake. De Ceulaer had in een andere Brief aan…., deze keer aan Van Langenhove immers geschreven U dreigt met wat in uw kringetje bekendstaat als de zogenaamde “omvolking” — een van racisme doordrongen waanbeeld dat bedoeld is om mensen bang te maken, op te hitsen en naar uw partij te loodsen.
Van Rooy vindt dat toch wat te mager wat betreft argumentatie met betrekking tot het voorstel van De Ceulaer aan Van Rooy om zich uit de partij terug te trekken. Misschien wat weinig argumentatie, maar wel de nagel op de kop en in feite moet er niet meer argumentatie zijn om het VB van racisme en bangmakerij te beschuldigen.
Van Rooy geeft dan een korte definitie van “omvolking”, een volk vervangen door een ander volk, mensen met een migratieachtergrond. Vervolgens bestaat hij het om van twee artikels in De Morgen van 7 februari 2013[3] en 25 februari 2019[4] over het aantal nationaliteiten en de demografische evolutie in Antwerpen te zeggen dat deze artikels over niets anders ging dan over “omvolking”.
Hij geeft dus een totaal andere context aan die artikels en probeert ze door herinterpretatie in zijn extreemrechts voordeel om te buigen. De open brief handelt in feite meer over de krant De Morgen dan over omvolking, want Van Rooy gaat verder met zijn aanval op De Morgen door te stellen dat de krant een pensée unique hanteert en louter cijfermatige en overwegend positieve informatie brengt.
Er worden verder wat mensen geciteerd over de mislukking van de multiculturele samenleving, maar enkel en alleen Mark Elchardus dient men serieus te nemen, want die heeft verklaard dat omvolking ‘een reëel gebeuren (is) in het hedendaagse Europa’[5].
We weten uiteraard al langer dat men bij het VB enkel die mensen au sérieux neemt die het VB naar de mond praat. Van Rooy stelt dat omvolking geen complot is. Het is volgens hem wel een rechtstreeks en logisch gevolg van bepaalde door ideologie of opportunisme gestuurde beleidskeuzes inzake landsgrenzen, asiel, migratie en integratie. Veruit de meeste traditionele politici bewerkstelligen immers deze ‘Grand Remplacement’ (Renaud Camus) zonder daar al te veel bij na te denken.
Er volgt nog wat geleuter over Antwerpen waar er wijken zijn die volledig ontvolkt zijn van onze eigen mensen en die ingenomen zijn door andere groepen, iets wat CD&V-er Walter De Donder heeft gezegd[6] en daarom wellicht welkom zal zijn bij het VB moest hij bij CD&V vertrekken. Ook de Parijse banlieue Saint-Denis wordt als voorbeeld aangehaald[7] omdat er geen vrouwen meer in het straatbeeld zouden verschijnen.
Van Rooy stelt dat in dat soort wijken onze cultuur immers zo goed als verdwenen is. Er heeft een soort culturele genocide plaatsgevonden. Daarbij is onze eigen westerse, Europese cultuur (grotendeels) vervangen door de islamitische. Om een en ander wat bewijskracht te geven haalt Van Rooy de vlucht uit Molenbeek aan van oorlogsfotograaf Teun Voeten[8] en een bevriend jong Indisch-Lets koppel dat nog niet zolang geleden de Antwerpse Brederodewijk is ontvlucht wegens de Turks-Koerdische spanningen en geweldsuitbarstingen aldaar.
Een hele theorie bouwen rond enkele uitzonderlijke voorvallen en dan die theorie als de enige waarheid verkondigen, dat is hetgeen Van Rooy hier doet. Ten slotte krijgt Joël De Ceulaer nog een sneer te verwerken dat hij zich beperkt tot het gratuit afzeiken van politici wier ‘extreemrechtse’ gedachtegoed over omvolking en islamisering hij verafschuwt.
Tot hier de open brief van Sam Van Rooy aan Joël De Ceulaer.
Commentaar en conclusie
Typ Omvolking in de Google zoekmachine dan krijg je ongeveer 42.500 hits. Het Duitse Umvolkung is goed voor 112.000 hits. Het Franse Grand Remplacement levert voor maar liefst 81.100.000 hits op. Zoek je in het Engels op Great Replacement dan krijg je een duizelingwekkende 4.050.000.000 hits. Niet dat het veel wil zeggen, maar dan valt het in ons taalgebied nog mee.
Van Rooy mag dan al stellen dat omvolking geen complot is, de theorie errond is dat wel. De theorie krijgt bijna uitsluitend goedkeuring bij extreemrechtse partijen en politici. In ons land is dat het Vlaams Belang en delen van de N-VA, in Nederland is dat de PVV van Geert Wilders en het Forum voor Democratie van Thierry Baudet. Hij geeft in zijn definitie ook aan dat omvolking gaat over het vervangen van een volk door een ander volk of volkeren.
In de loop der jaren, vanaf eind jaren 60, begin jaren 70 van vorige eeuw, zijn er nogal wat sociale woonwijken bijgekomen. Die werden van in den beginne bevolkt door arbeiders, veelal met een migratieachtergrond. Die wijken zijn nooit anders bevolkt geweest, dus daar kan men al onmogelijk spreken van omvolking. Hier is geen vervanging gebeurd.
De oude arbeiderswijken waren bijna uitsluitend bewoond door half of gans uitgebuite arbeiders, veelal dagloners. Toen de arbeidsomstandigheden en de lonen verbeterden konden vele arbeidersgezinnen zich een eigen woonst veroorloven en verhuisden ze massaal naar dikwijls groene buitenwijken. Na WOII had het Westen veel arbeidskrachten nodig om de economie aan te zwengelen en de gastarbeiders die aangetrokken werden namen de plaats in de arbeiderswijken in van de oorspronkelijke bewoners.
Kan je dan spreken van omvolking? Neen, de arbeiderswijken werden door autochtonen verlaten en ingenomen door nieuwe buitenlandse arbeidskrachten die dikwijls na jaren eveneens die wijken hebben verlaten om elders in een rustiger buurt te gaan wonen.
De Limburgse mijncité’s werden door de mijnmaatschappijen speciaal gebouwd voor de mijnwerkers. Belgen vonden na de oorlog dikwijls ander, minder gevaarlijker en minder ongezonder werk en verlieten dan ook dikwijls hun cité-huizen die dan weer werden ingenomen door gastarbeiders.
Omvolking? Neen, een normale demografische en economische gang van zaken die zich mede door de globalisering voortzet, want globalisering is niet enkel en alleen wereldhandel, maar ook migratiestromen. Die migratiestromen worden dan ook nog eens aangewakkerd door armoede, natuurrampen en oorlogen.
Migratiestromen zijn er al sinds de Homo Erectus Afrika heeft verlaten en dat proces zal eeuwig blijven duren. Je hoort het VB nooit klagen over wijken in het Maasland of de Noorderkempen die “omvolkt” zijn door Nederlanders die dikwijls goed in de slappe was zitten. Of over de Amerikaanse en Europese expats die in de gegoede wijken in de Brusselse rand wonen.
In de ogen van deze islamofobe VB-ers worden onze steden dan ook enkel en alleen omvolkt door moslims. De hele omvolkingstheorie vloeit voort uit racisme en moslimhaat, niet meer niet minder. Voor het VB en delen van de N-VA is elke moslim een gevaar, een potentiële terrorist die graag danst in onze straten wanneer er een aanslag wordt gepleegd. Honderdduizenden Belgen zijn in de loop der decennia naar het buitenland getrokken om uiteenlopende redenen. Hebben die dan ook meegeholpen aan de omvolking van die landen?
Het is zoals Orsi Lukács uit Hongarije die al 15 jaar in ons land woont in een opiniestuk op VRT.be[9] schrijft Meneer Van Grieken: wij omvolken dit land niet, wij bevolken het.
Walther Bormans
[1] https://www.hln.be/buitenland/partij-wilders-zet-vlaamse-medewerker-op-non-actief-na-internetfilmpje-met-boerka-s~a067efda/
[2] https://doorbraak.be/omvolking-is-harde-realiteit/
[3] https://www.demorgen.be/nieuws/antwerpen-telt-meer-nationaliteiten-dan-new-york-nu-nog-amsterdam-kloppen~b1a5864f/
[4] https://www.demorgen.be/nieuws/antwerpen-telt-meer-inwoners-met-dan-zonder-migratieachtergrond~bd8aba50/
[5] https://www.demorgen.be/meningen/omvolking-is-zo-oud-als-de-straat-veel-ouder-zelfs~b18e4d5e/
[6] https://www.demorgen.be/politiek/antwerpse-wijken-volledig-ontvolkt-van-onze-eigen-mensen-de-donder-cd-v-onder-vuur~b6edc0db/
[7] https://www.ewmagazine.nl/buitenland/achtergrond/2016/12/vrouwen-worden-verbannen-uit-franse-moslimwijken-417777/
[8] https://www.demorgen.be/nieuws/oorlogsfotograaf-teun-voeten-weg-uit-molenbeek-dit-is-een-etnisch-religieuze-enclave~b0e89585/
[9] https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/01/15/opinie-omvolking/