Vanavond om 19u wordt in Luik de nieuwe extreemrechtse Waalse partij ‘Chez Nous’ (‘Bij ons’) gelanceerd. De plaats waar dit zal gebeuren houdt men voorlopig zorgvuldig geheim. De beide initiatiefnemers Jérôme Munier en Grégory Vanden Bruel wisten voor de lancering alvast VB-voorzitter Tom Van Grieken en Jordan Bardella, de ondervoorzitter van het Franse Rassemblement National en rechterhand van Marine Le Pen te strikken.
Tot nog toe geen Waalse extreemrechtse partij
Munier en Vanden Bruel waren ook al bij eerdere pogingen betrokken om in Wallonië een levensvatbare extreemrechtse partij uit de grond te stampen. Die onsuccesvolle opeenvolgende pogingen hebben drie oorzaken. Ten eerste, er is in Wallonië geen historische voedingsbodem waarop een hedendaagse extreemrechtse partij kan gedijen. In tegenstelling tot Vlaanderen werd Wallonië na WOII grondig gedenazificeerd. Men maakte er met succes komaf met alle naoorlogse extreemrechtse restanten. Ten tweede, bij de eerdere initiatieven liep er altijd wel iets mis. Vaak rolden de initiatiefnemers binnen de kortste keren al vechtend over straat, ging er iemand met de partijkas lopen of bleken het geen ernstige figuren te zijn. Ten derde, het Waalse antifascistische middenveld is zeer alert en weet massaal te mobiliseren. Door beginnende extreemrechtse partijen zowel fysiek, juridisch als politiek te boycotten weten ze tot nog toe elk initiatief in de kiem te smoren.
Waarom het gevaar dit keer wél ernstig is.
De vaststelling dat het in het verleden niet lukte, betekent uiteraard niet dat de nieuwe poging geen succes kan hebben. Er is geen enkele reden waarom Wallonië blijvend aan de oprukkende extreemrechtse golven zou kunnen ontsnappen. Het Observatorium heeft 5 argumenten om bezorgd te zijn:
- Dat er wel degelijk een extreemrechts electoraat is bewijzen vroegere verkiezingsuitslagen in steden als Charleroi, La Louvière en Bergen. Zo behaalde het Front National (of afsplitsingen ervan) in 2000 in Charleroi 6,9% (3 zetels), in 2006 9,51% (4 zetels) en in 2012 5,78% (2 zetels). Bij de lokale verkiezingen van 1994 stemde 14,5% (6 zetels) van de inwoners van La Louvière voor het Front National en in 2006 8,57% (3 zetels). Ook in Bergen wist extreemrechts in 2006 3 zetels (8,37%) in de wacht te slepen.
- Dat ‘Chez Nous’ er in deze fase al in slaagt om de top van zowel Vlaams Belang als Rassemblement National bij de lancering te betrekken is een ernstig teken aan de wand. Het toont aan dat die gevestigde extreemrechtse partijen deze poging ernstig nemen en in het potentieel ervan geloven. Er ging ongetwijfeld een lang en intensief voorbereidingstraject aan vooraf.
- Ook op marketingvlak heeft ‘Ches Nous’ duidelijk grondig haar huiswerk gemaakt. De naam en het logo van ‘Chez Nous’ hebben het potentieel om een breed publiek aan te trekken. Het komt niet agressief over, terwijl het toch toelaat om de extreemrechtse klassiekers als de etnisch-culturele identiteit, sociaal nativisme, conservatieve waarden en normen, racisme, migratie en assimilatie te beklemtonen.
- Heel wat Waalse burgers zijn woedend over de rampzalige politieke aanpak van de overstromingen afgelopen zomer. Vandaag zitten nog steeds duizenden mensen zonder stromend water of elektriciteit. Het electorale effect hiervan is momenteel de grote onbekende factor. Als ‘Chez Nous’ er in slaagt om die onvrede te kanaliseren, kan dit hen serieus wat wind in de zeilen geven.
- De afgelopen jaren wist de PTB/PVDA heel wat proteststemmen naar zich toe te trekken. De vraag is of die partij dit nog lang kan volhouden. Bij een deel van hun kiezers is er een groeiende frustratie dat de PTB er in de praktijk niet in slaagt om radicale maatschappelijke verandering te realiseren. Een aantrekkelijk extreemrechts alternatief zou die ontgoochelde PTB-stemmers kunnen charmeren.
Er zijn dus zeer gegronde redenen voor het antifascistische middenveld in Wallonië om bezorgd te zijn. Net zoals in het verleden is men breed aan het mobiliseren en laat niets aan het toeval over. Het Observatorium wenst hen alle succes en zal solidair haar steentje bijdragen om het ware gelaat van extreemrechts ook in Wallonië te ontmaskeren.
