De politieke partijen CD&V, Vooruit, Groen en PVDA herbevestigen het cordon sanitaire tegen het Vlaams Belang. Ze verharden zelfs hun standpunt: vandaag zouden ze de meerderheden met N-VA opzeggen als die partij ook maar ergens met het extreemrechtse Vlaams Belang in zee gaat. Het ziet er dus naar uit dat VB-voorzitter Tom Van Grieken mislukt in het opzet om zijn partij aanvaardbaar te maken en dat het VB ook na 2024 overal aan de zijlijn zal blijven staan. Dat is gebleken uit een rondvraag van nieuwssite Het Observatorium. Vorige week week bond Vooruit-voorzitter Conner Rousseau de kat de bel aan door te stellen dat hij alle coalities met N-VA opblaast “als de N-VA ergens in coalitie gaat met het Vlaams Belang“.
Cordon sanitaire tegen extreemrechts
De voorbije maanden weerklonk regelmatig de vraag of het cordon sanitaire tegen het extreemrechtse Vlaams Belang stand zou houden. Het cordon sanitaire is een ondertekende politieke afspraak waardoor de democratische partijen zich engageren om op geen enkel bestuursniveau met het Vlaams Blok/Belang een politieke samenwerking aan te gaan of akkoorden en coalities te sluiten. Het ontstond in 1989 na eerste doorbraak van het Vlaams Blok in Antwerpen. Toen de extreemrechtse partij in 1991 ook nationaal doorbrak, werd het cordon sanitaire definitief verankerd. In 2000 herbevestigden de toenmalige partijvoorzitters Geert Bourgeois (VU/ID), Stefaan De Clerck (CVP), Karel De Gucht (VLD), Jos Geysels (Agalev) en Patrick Janssens (SP) het cordon. Nadat N-VA uit de assen van de Volksunie ontstond, weigerde de partij het te ondertekenen.
Sterker dan gedacht
Wat blijkt? Ook in 2022 blijft het cordon sanitaire onverminderd overeind. Het is dus sterker dan sommigen dachten. Uit de navraag van nieuwssite Het Observatorium blijkt bovendien dat CD&V, Vooruit, Groen en PVDA elke coalitie met N-VA stop zetten als die ergens een meerderheid met het Vlaams Belang sluit. Bij monde van haar woordvoerder Jan Vanderhoeven stelt CD&V het als volgt: “Samenwerken met een partij die haar handelsmerk maakt van verdeeldheid in onze samenleving, angst voedt in onze samenleving eerder dan concrete vooruitgang te bieden voor mensen, en zich racistisch uitlaat, dat is gewoonweg onmogelijk. Denk aan partijstandpunten en uitspraken rond ‘omvolking’, het feit dat Vlaanderen ‘dominant blank’ dient te zijn in de ogen van Vlaams Belang of de banden van sommige Vlaams Belang mandatarissen met autoritaire regimes in Syrië of Rusland. Wij gaan er van uit dat ook andere democratische partijen deze houding aannemen.” Die laatste zin is een niet mis te verstaan signaal aan het adres van N-VA. CD&V en N-VA zetelen niet alleen samen in de Vlaamse regering, maar vormen ook heel wat lokale meerderheden.
Het standpunt van de Nederlandstalige partijen is een politiek statement van formaat. Het wil immers zeggen dat N-VA zich in 2024 zowel op nationaal als op lokaal vlak buiten spel zet als het ergens een coalitie met Vlaams Belang sluit. N-VA bevindt zich al jaren in een ongemakkelijke spreidstand met betrekking tot een samenwerking met het Vlaams Belang. De ene flank van de partij blaast warm, terwijl de andere koud blaast.
Spreidstand N-VA
Afgelopen juni maakte Het Observatorium bekend dat het Vlaams Belang aanhangers van white power, homofobie en seksisme op haar internationale conferentie in Antwerpen zou verwelkomen. Er stak een maatschappelijke storm protest op. In haar edito maakte de Gazet van Antwerpen brandhout van de geloofwaardigheid van het Vlaams Belang: “Vlaams Belang heeft nog niets geleerd uit het verleden en is evenmin van plan om haar koers bij te sturen. Waarvan akte. De mix van uiterst rechtse en flink aangebrande figuren, die donderdag in de Handelsbeurs de revue passeerden, bevestigen wat velen al wisten. Ook in 2024 zal de partij geen ernstige partner zijn om in welke regering dan ook te stappen.”
Toen VRT-journalist Michaël Van Droogenbroeck aan N-VA-voorzitter Bart De Wever vroeg of hij in 2024 een coalitie met Vlaams Belang zou zien zitten, antwoordde die droogweg: “Uiterst rechts is het drama van Vlaanderen.” Bart De Wever nam dus in duidelijke bewoordingen afstand van het Vlaams Belang.
Ondanks die uitspraak twijfelen velen aan de oprechtheid van Bart De Wever om nooit met de extreemrechtse partij in zee te gaan. Die twijfel is er niet alleen omdat N-VA tot op vandaag weigert de afspraken over het cordon sanitaire te ondertekenen. Intern bevindt de partij zich in een spreidstand. De rechterflank van de partij sluit een coalitie met Vlaams Belang niet expliciet uit. Zo stelde N-VA-parlementslid Theo Francken na de vorige verkiezingen in de krant De Tijd dat “Vlaams Belang meteen uitsluiten, het domste is wat we kunnen doen”. De twijfel groeide nog meer toen formateur Bart De Wever in 2019 een tijdlang Vlaamse regeringsonderhandelingen met de extreemrechtse partij voerde.
Stilte bij N-VA en voorstel bij Groen
Ook deze week reageerde N-VA niet op de duidelijke vraag van Het Observatorium. Geraken ze er ook dit keer niet uit? Het zou de partij sieren als ze na al die jaren eindelijk eens echt klare wijn zou scheppen. Moeilijk hoeft dat niet te zijn. Net zoals toenmalig VU-voorzitter Geert Bourgeois de principes van het cordon sanitaire onderschreef, zou N-VA-voorzitter Bart De Wever dat vandaag ook kunnen doen. Daarmee zou hij elke twijfel wegnemen. En zouden ook alle kiezers definitief weten dat een stem op het Vlaams Belang vanuit machtsperspectief bekeken een nutteloze stem is.
Dat is alvast waar Groen op aanstuurt. De partij stelt voor dat alle ondertekenaars van het cordon sanitaire de ondertekening door N-VA als voorwaarde stellen om in de toekomst nog een meerderheid met hen te vormen.
Voorzitter Raoul Hedebouw van PVDA/PTB laat zich in ongemeen sterke bewoordingen over het Vlaams Belang uit: “Hun programma houdt een schending van de privacy in en zal leiden tot geweld. Veel van haar mandatarissen zijn openlijk racistisch, transfoob en een pak zijn ook openlijk homofoob.”
Open VLD gaf geen antwoord op de herhaalde vraag van Het Observatorium.
Overzicht van de reacties
Hieronder vindt u een overzicht van de reacties van de Nederlandstalige en Franstalige politieke partijen. De vraag van Het Observatorium luidde als volgt:
- Vraag 1: Hoe staat uw partij tegenover het voornemen van Vooruit om alle coalities met N-VA op te blazen als die ergens met Vlaams Belang in zee gaat? Akkoord of niet akkoord?
- Vraag 2: Welke inhoudelijke argumenten heeft u voor het bovenstaande antwoord?
| Partij | Antwoord vraag 1 | Antwoord vraag 2 |
|---|---|---|
| CD&V Woordvoerder Jan Verhoeven | Akkoord | Cd&v bestuurt niet met Vlaams Belang en heeft ook geen enkele intentie om dat te doen. Onze partij heeft geen formele afspraken zoals een cordon sanitair nodig om die beslissing te maken. Wij wensen immers niet te besturen met een partij wiens wereldbeeld en mensbeeld, evenals de houding en uitlatingen van haar mandatarissen, diametraal staan op onze visie op de samenleving. Cd&v staat voor een inclusieve samenleving, een warme gemeenschap gebaseerd op vertrouwen en verantwoordelijkheid, en voor de bescherming van iedereen die het nodig heeft. Samenwerken met een partij die haar handelsmerk maakt van verdeeldheid in onze samenleving, angst voedt in onze samenleving eerder dan concrete vooruitgang te bieden voor mensen, en zich racistisch uitlaat, dat is gewoonweg onmogelijk. Denk aan partijstandpunten en uitspraken rond ‘omvolking’, het feit dat Vlaanderen ‘dominant blank’ dient te zijn in de ogen van Vlaams Belang of de banden van sommige Vlaams Belang mandatarissen met autoritaire regimes in Syrië of Rusland. Wij gaan er van uit dat ook andere democratische partijen deze houding aannemen. |
| Groen Politiek directeur Bogdan Vanden Berghe (co-voorzitters Jeremie Vaneeckhout en Nadia Naji in CC) | Akkoord | Groen steunt elke politiek tegen de opkomst van extreemrechts. Maar voor Groen is en blijft de beste en meest eenvoudige dam tegen extreemrechts nog steeds het cordon sanitaire. Dat is een eenvoudige en overzichtelijke afspraak, waarbij alle democratische partijen de afspraak maakten om op geen enkele manier met Vlaams Belang in zee te gaan. Agalev lag aan de grondslag van dit initiatief in 1989 en later van de resoluties in het Vlaams Parlement. We hebben daar altijd aan vastgehouden. Bij voorkeur onderschrijft N-VA deze maatregel en wordt het overzicht voor de kiezer op die manier duidelijk: met niet-democratische partijen wordt niet samengewerkt, door alle andere democratische partijen. Mogelijks is de meest eenvoudige oplossing dat alle ondertekenaars van het cordon sanitaire dit als voorwaarde stellen om met N-VA in zee te gaan: vragen of ze het cordon tekenen? |
| PVDA/PTB Voorzitter Raoul Hedebouw | Akkoord | In coalitie gaan met het Vlaams Belang (en alle uitvloeisels met andere namen) is gevaarlijk en uiterst nefast voor de hele werkende klasse van dit land. Toen de partij veroordeeld werd voor racisme veranderden ze enkel hun naam. Een rapport van mensenrechtenspecialisten oordeelt dat hun verkiezingsprogramma in 2019 op zeker 44 punten een schending inhoudt van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. De extreem rechtse partij is tegen de vakbonden en het middenveld, pleit voor een strengere jacht op werklozen en langdurig zieken, wil de sociale zekerheid en België splitsen, … Hun programma houdt een schending van de privacy in en zal leiden tot geweld. De partij trekt openlijk het bestaansrecht van moslims in ons land in twijfel. Veel van haar mandatarissen zijn openlijk racistisch, transfoob en een pak zijn ook openlijk homofoob. Het lokaal niveau is verantwoordelijk voor de burgerlijke stand, scholen, OCMW’s, boetebeleid en andere ordehandhaving. Het is evident dat een partij als het Vlaams Belang die bevoegdheden zal gebruiken om een doorgedreven discriminatie in te voeren. Een partij die met Vlaams Belang in zee gaat, zegt in feite dat al die standpunten legitiem zijn. Zo’n partij werkt dus actief mee aan het normaliseren en uitvoeren van een discriminerend beleid in ons land. Het is evident dat met zo’n partij niet kan samengewerkt worden. Wij verwachten trouwens ook dat Vooruit in hun eigen politiek discours duidelijk opkomt tegen de stigmatisering van andere bevolkingsgroepen en zich uitspreekt voor gelijke rechten. Want enkel samen staan we sterk. |
| PS Voorzitter Paul Magnette | Akkoord | Pour le PS, le cordon sanitaire est un principe fondamental à respecter par tous les partis démocratiques. On ne discute pas et a fortiori, on ne forme aucune alliance avec un parti d’extrême droite, à quelque niveau de pouvoir que ce soit. L’extrême droite représente un véritable danger pour notre démocratie et notre société. Elle menace nos droits fondamentaux et nos libertés. Elle divise et exclut. A nos yeux, un parti qui accepterait de former une alliance de gouvernement (au fédéral, dans les régions ou dans les communes et provinces) avec le Vlaams Belang ou tout autre parti d’extrême droite se rendrait infréquentable pour le PS. |
| Défi Woordvoerder Corinne Bodart | Akkoord | “Il est hors de question pour DéFI de banaliser des formations politiques prônant des idéologies d’extrême droite ou de même nature, nationalistes, identitaires, discriminatoires, racistes ou antisémites. Nous considérons que le cordon sanitaire politique et médiatique a montré son efficacité du côté francophone du pays. Le 8 mai dernier, nous avons d’ailleurs, avec les autres partis démocratiques francophones, (re-)signé la Charte de démocratie accompagnée d’un code de bonne conduite à l’encontre des formations ou partis qui manifestement portent des idéologies ou des propositions susceptibles d’attenter aux principes démocratiques qui fondent notre système politique. Ces textes mettent en place par des principes et des bonnes pratiques visant à constituer un cordon sanitaire politique mais aussi médiatique à l’égard des formations politiques prônant des idéologies d’extrême droite ou de même nature, nationalistes, identitaires, discriminatoires, racistes ou antisémites. Ainsi, la Charte de la démocratie réitère l’engagement des différents partis francophones de ne pas s’ associer au sein d’une coalition politique aux formations ou aux partis qui portent des idéologies ou des propositions susceptibles d’attenter aux principes démocratiques qui fondent notre système politique, tels que la remise en cause de l’Etat de droit, le recours à la violence ou le renversement du régime parlementaire ou démocratique. Soulignons que le racisme, la xénophobie, la discrimination et l’antisémitisme ne sont pas des opinions mais bien des délits qu’il convient de dénoncer et de faire condamner. C’est pour cela que nous avons toujours eu une attitude ferme face aux formations qui mettent en danger les principes démocratiques de notre système politique. Pour rappel DéFI est le seul parti à avoir déposé une proposition de révision de la la Constitution afin d’interdire les partis liberticides, à l’instar de ce qui existe dans la Constitution allemande. En effet, il important de déterminer les limites à poser dans une démocratie La démocratie doit-elle tout tolérer? Doit-on admettre qu’un parti politique se serve des libertés qu’elle protège dans le but , même inavoué, de les réduire voire de les faire disparaître ? Cependant, nous sommes conscients que la montée des partis extrémistes est très souvent l’expression d’une réelle perte de confiance des citoyens envers les élus. C’est à la peur, et parfois la colère, dont se nourrissent les extrémistes que les élus des partis démocratiques doivent répondre, jour après jour, par l’exemplarité de leur gestion publique”. |
| Les Engagés Woordvoerder Alain Raviart | Akkoord | Nous refusons toute alliance avec l’extrême-droite et toute compromission avec ceux qui épousent leurs thèses. Le projet du mouvement Les Engagés est un projet universaliste et rassemble les démocrates qui souhaitent œuvrer au progrès de l’humanité et non à son aliénation par, entre autres, le rejet de l’autre et de ses différences. |
Afbeelding: Flickr