De aanslag op een homobar in Bratislava schokte de Europese LGBTQI+-gemeenschap. Toch komt
zo’n aanslag niet uit het niets. Conservatieve en (extreem)rechtse politici plaveien de weg voor
rauwe haat met een, soms subtiel, discours dat onze rechten en onze emancipatie wil
terugschroeven. Tegelijk deinzen ze er niet voor terug om de emancipatie van vrouwen en
LGBTQI+-personen te misbruiken en zich te profileren als hoeders van de “westerse waarden”.
Op 12 oktober 2022 doodde een 19-Jarige schutter 2 mannen op de stoep voor Tepláren, een
bekende gaybar in de Slovaakse hoofdstad Bratislava. Men gaat ervan uit dat de aanslag werd
ingegeven door homohaat. Net voor de aanslag verscheen er immers op een anonieme
Twitteraccount een manifest van tientallen pagina’s vol haat tegen LGBTQI+-personen. Na de aanslag
verscheen op dat account een afscheidsbericht en werd de schutter dood teruggevonden. President
Zuzana Caputová wees de ochtend na de aanslag met de vinger naar conservatieve politici. Zij
zouden met hun onophoudelijke haatspraak de weg hebben bereid voor deze aanslag.
Terry Reintke, covoorzitter van Greens/EFA in het Europees Parlement richtte zich enkele dagen later
in dat parlement direct tot extreemrechtse politici. “Stop deze haatcampagnes , jullie woorden
hebben consequenties” en stelt terecht dat we niet pas in actie moeten schieten wanneer er een
aanslag is gebeurd, maar wanneer er haatspraak is.
Wolf in schaapsvacht
Rechtse partijen profileren zich graag als de behoeders van onze Europese normen en waarden. De
emancipatie van vrouwen en LGBTQI+-personen staat volgens hen lijnrecht tegenover de cultuur die
migranten in Europa binnenbrengen. Het zijn deze migranten die onze waarden, onze emancipatie
en onze mensenrechten in het gedrang brengen, door ons met grote aantallen te overspoelen en
uiteindelijk te vervangen (de zogenaamde “omvolkingstheorie”).
Uiterst rechts gedraagt zich rond dit thema als een wolf in schaapskleren. De rechten van vrouwen
en LGBTQI+-personen zijn vooral belangrijk wanneer ze geïnstrumentaliseerd kunnen worden in een
xenofoob discours. Maar over heel Europa zijn het net deze partijen die onze rechten aanvallen. Het
begint met het subtiel introduceren van frames. De rechten van queer en transpersonen worden
geframed als “genderideologie” en “woke” is plots een scheldwoord geworden.
Extreemrechtse partijen houden halsstarrig vast aan een denkbeeldige wereld waarin het
traditionele gezin de hoeksteen is van de samenleving. Ze schrikken er niet voor terug om, eens aan
de macht, hun denkbeelden hardhandig op te leggen aan de bevolking en verworven rechten terug
te schroeven. Denk aan de LGBT-vrije zones en het abortusverbod in Polen, het afschaffen van
genderstudies in Hongarije of de uitspraken van de Italiaanse premier Meloni over het afnemen van
kinderen van homokoppels. We kunnen niet langer blind zijn voor het feit dat mensenrechten fragiel
zijn en onder druk staan, ook in Europese democratieën.
Wat met Vlaanderen?
Een klein jaar geleden kwam Vlaams Belang-ondervoorzitter Chris Janssens uit de kast als homo.
Partijvoorzitter Tom Van Grieken liet onmiddellijk optekenen dat de standpunten van Vlaams Belang
dezelfde zullen blijven. In de beginselverklaring van de partij lezen we het volgende:
“De eerste en belangrijkste kern van de samenleving is het traditionele gezin, waarvan de waarde
maatschappelijk erkend en gewaarborgd wordt door het huwelijk tussen man en vrouw. De politiek
zal dan ook een centrale maatschappelijke rol moeten toekennen en een bescherming moeten
bieden aan gezinnen met kinderen, in plaats van te pogen de rol ervan over te nemen. Alleen van
daaruit kunnen oplossingen gevonden worden voor het zorgwekkende verschijnsel van de
denataliteit.”
De partij verzacht, wellicht uit electorale overwegingen, weliswaar haar homofobe toon van weleer
en is niet langer op ramkoers tegen onze emancipatie, maar telt verschillende verkozen in het
Vlaamse en federale parlement die zich regelmatig uiterst negatief en vijandig uitlaten over
LGBTQI+mensen.
Denk maar aan Dominique Sneppe, in 2019 verkozen als kamerlid, die zich enkele dagen na haar
verkiezing uitsprak tegen het homohuwelijk en adoptie door homokoppels. In hetzelfde interview
beweerde ze echter zonder verpinken dat niet haar partij, maar wel de islam een probleem heeft met
homoseksualiteit.
Andere verkozenen, zoals Filip Brusselmans en Dries Van Langenhove (tegen wie nog steeds een
gerechtelijke procedure loopt rond inbreuken op de racismewetgeving) blijven vrijuit en met de
regelmaat van de klok homofobe en transfobe uitspraken doen, naast het gebruikelijke discours rond
migratie. We mogen ons niet in slaap laten wiegen door de mildere houding van deze partij. Haar
zogenaamde inzet voor homorechten door migratiekritische standpunten in te nemen, is louter
pinkwashing van een donkerbruin gedachtengoed. Zolang de partij haar mandatarissen niet
systematisch terugfluit of uit de partij zet na onwetenschappelijke en gevaarlijke uitspraken over
gender en geaardheid, zolang de partij in geen enkel parlement een vinger uitsteekt om de rechten en
het leven van LGBTQI+-personen te verbeteren, is haar bekommernis om ons ongeloofwaardig.
Vlaams Belang zal zich duidelijk blijven verzetten tegen de verdere emancipatie van LGBTQI+-
personen of verworven rechten terugschroeven zodra de partij daar de kans toe krijgt. Het is uiterst
belangrijk dat ook na de verkiezingen in 2024 het cordon sanitaire overeind blijft, om onze
mensenrechten te beschermen.
En wat met de Belgische Grondwet?
De weg naar vrijheid en mensenrechten staat of valt overal in Europa met wetgeving. Dit is dé
garantie om onze emancipatie en veiligheid blijvend te verankeren en overtredingen te bestraffen.
Haatspraak zet deze veiligheid onder druk en bereid de weg naar hate crime, zoals in Bratislava
gebeurde.
Haatspraak, bijvoorbeeld dreigende, kwetsende en dehumaniserende uitspraken op sociale media, is
strafbaar in België. Toch is het vandaag, door een eigenaardige kronkel in onze wetgeving, vrijwel
onmogelijk om homofobe of transfobe haatspraak te bestraffen. Deze feitelijke straffeloosheid
maakt moedeloos, zorgt voor een onveilig klimaat.
Als het regent in Europa, druppelt het ook in België. Het is tijd dat alle partijen klare wijn schenken,
over hun samenwerking met Vlaams Belang, hun samenwerking in Europa met homofobe partijen en
hun standpunten over het bestraffen van homohaat. Wacht niet tot in Brussel gebeurt wat in
Bratislava gebeurde.
Fourat Ben Chikha is ondervoorzitter van de Senaat en fractievoorzitter in Gent voor Groen. In 2020
werd Ben Chikha Algemeen Rapporteur LGBTI-kwesties bij de Parlementaire Vergadering van de Raad
van Europa. Ben Chikha schrijft deze opinie in eigen naam.
Lees hier het rapport Combating rising hate against LGBTI people in Europe